De invloed van multifunctionele ROC’s op de facilitaire organisatie
Scholen zijn zich onder invloed van ontwikkelingen zoals bevolkingskrimp, de groeiende rol van ict in het dagelijks leven en de economische crisis voortdurend aan het ontwikkelen. De behoefte aan andere, meer flexibel inzetbare gebouwen neemt daardoor toe. Met welke beweegredenen ROC’s gebouwen ontwikkelen, wat de succes- en faalfactoren zijn en welke consequenties multifunctionele gebouwen hebben voor de facilitaire organisatie wordt onderzocht door Bart Visser. Hij doet zijn onderzoek als afstudeeropdracht aan de Haagse Hogeschool voor managementbureau Humanagement. Het uiteindelijke doel van het onderzoek is een instrument te ontwikkelen dat kan helpen bij de exploitatie van multifunctionele gebouwen.
Jaarthema
Als gezichtsbepalend bureau wil Humanagement vooruitlopen op trends en ontwikkelingen binnen de facilitaire branche. Elk jaar wordt een thema gekozen waar één onderwerp binnen een specifieke branche centraal staat. Dit jaar wordt gefocust op multifunctionele gebouwen binnen ROC’s. Het bouwen van campussen met een daaraan gekoppeld dienstenpakket is in het HBO en WO een bekend fenomeen. Maar ook ROC’s concentreren zich steeds meer op de huisvesting en het dienstenaanbod richting de medewerkers en studenten. Met dit onderzoek en het daaruit voortvloeiende instrumentarium ziet Humanagement kans om de scholen hierbij te ondersteunen.
Nederland heeft te maken met een krimpende beroepsbevolking. Daarnaast zal het landelijke leerlingenaantal met circa drie procent dalen, zo blijkt uit cijfers van OCW. De overheid stimuleert arbeidsparticipatie om deze krimp op te vangen. Enerzijds door het ouders mogelijk te maken te kunnen werken door buitenschoolse opvang. Anderzijds door uitval van leerlingen en studenten te voorkomen, zo blijkt uit het beleidsprogramma ‘Samen werken samen leven’.
Ketenonderwijs
In het primair onderwijs wordt op deze ontwikkeling ingespeeld door de komst van brede scholen. Maar om de vergrijzing op te vangen focust de overheid zich ook op de toekomstige werkende bevolking. Met name in het beroepsonderwijs focust men zich al jaren op het voorkomen van uitval van leerlingen. Een doelstelling van de overheid is om het onderwijs zo goed mogelijk op elkaar aan te laten sluiten (ketenonderwijs). Een voorbeeld hiervan is het vestigen van MBO- en HBO-scholen in één pand, waardoor er en betere samenwerking tussen onderwijsinstellingen ontstaat om te voorkomen dat studenten de school verlaten zonder een diploma.
Het ketenonderwijs is bedoeld om de stap voor MBO-leerlingen om te kiezen voor een vervolgopleiding in het HBO te vergemakke-
lijken. De consequentie van het combineren van meerdere scholen in één pand is dat meerdere doelgroepen zich zullen verbinden met het schoolgebouw, die elk totaal andere verwachtingen hebben van het gebouw en de inrichting. Immers, een eerstejaars techniek student heeft andere verwachtingen dan een vierdejaars rechten student.
Meer opleidingen en studenten
Naast verbetering van de aansluiting van MBO op HBO wil de overheid ook dat het uitvalpercentage van studenten die eenmaal met een beroepsopleiding bezig zijn, wordt verlaagd. Dit heeft tot gevolg dat er meer studenten op school komen en ook blijven. Hierdoor zal de capaciteit van het schoolgebouw veranderen. Ook de werkende bevolking zal naar verwachting meer naar school gaan. Om de arbeidsparticipatie te vergroten stimuleren werkgevers de loopbaanontwikkeling van hun medewerkers. Steeds meer werkgevers zien het belang in van het behouden van de werknemers, want door de krappe arbeidsmarkt is het moeilijk om goed gediplomeerd personeel te vinden. Om die reden stellen werkgevers hun werknemers in staat te werken aan hun loopbaanontwikkeling door het volgen van een vervolgstudie of omscholing. De vraag naar avondopleidingen of volwassenenonderwijs neemt daardoor toe. Het is noodzakelijk dat onderwijsinstellingen zich hierop aanpassen in het aanbod van opleidingen. Het gevolg is dat schoolgebouwen vaker open zullen zijn en dat de capaciteitseisen in de avonduren zullen veranderen.
Digitalisering
Ondanks de toename van het aantal avondstudenten zal het landelijke leerlingenaantal volgens cijfers van OCW met circa drie procent dalen. Naast de bovenstaande ontwikkelingen zal de fysieke aanwezigheid van studenten afnemen. Een reden hiervoor is de stijging van studeren via internet. Internet krijgt een steeds grotere rol binnen de maatschappij, mensen communiceren steeds meer via internettechnologieën en zijn in staat te werken of leren waar men maar wil.
In het onderwijs zal die ontwikkeling ervoor zorgen dat de fysieke aanwezigheid van studenten sterk zal dalen omdat men thuis kan blijven om de lessen te volgen. Omdat er overdag minder lokalen nodig zijn voor klassikale lessen, zal de school steeds meer een ontmoetingsplek worden voor werk- en overleggroepen. De vraag naar studieruimte verandert, want traditionele klassen lenen zich niet voor werkgroepen. Omdat studenten niet meer verplicht naar school komen en het toch gewenst is dat de studenten contact houden met elkaar en met docenten is het belangrijk dat zij het leuk vinden om naar school te komen. Dat is te bereiken door een studieruimte uitdagend en herkenbaar in te richten en een dienstenpakket aan te bieden wat aansluit bij de behoefte van de studenten.
Crisisstudenten
In de huidige economische crisis kiezen studenten steeds vaker om door te studeren in plaats van een baan te zoeken. Ook dat heeft invloed op de benodigde capaciteit in een schoolgebouw. Met multifunctionele schoolgebouwen kunnen onderwijsinstellingen beter anticiperen op deze maatschappelijke veranderingen en zal het multifunctionele huisvestingsconcept een steeds grotere rol gaan spelen in de onderwijsbranche. De onderwijsinstelling zelf heeft ook belang bij een multifunctioneel gebouw. Een gebouw is immers een grote kostenpost voor een onderwijsinstelling, door efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte kunnen kosten bespaard worden.
Meer informatie?
Om zorg te dragen voor een uitkomst die breed gedragen kan worden werkt Humanagement tijdens het onderzoek graag samen met ROC’s. Humanagement nodigt om die reden FM’ers en andere geïnteresseerden van ROC’s uit contact op te nemen met Bart Visser via onderstaande gegevens. Voor deelname aan het onderzoek kunt contact opnemen via mail@humanagement.nl of telefonisch via 015-2150015.